شرکت های دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان یا شرکت متمرکز بر دانش ( Knowledge enterprise) به شرکت‌هایی گفته می‌شود که دانش و فناوری، جزئی جدایی‌ناپذیر از دارایی اساسی آن‌ها باشد.
به گفته D. Jemielniak دانشمند علم مدیریت و رئیس مرکز تحقیقات (CROW)، مبدأ و دامنه این اصطلاح، مشخص نیست و چگونگی درک این مفهوم، به میزان وابستگی و تکیه شرکت به دانش و فناوری بستگی دارد که در چنین نگرشی، دانش و فناوری باید دارایی حیاتی سازمان باشد تا دانش بنیان تلقی شود. هیچ توافقی در مورد چگونگی یا (میزان) به‌کارگیری لقب دانش بنیان برای این‌که یک شرکت، دانش بنیان تلقی شود، وجود ندارد. با این حال، برخی از معیارها و مؤلفه‌ها برای تشخیص دانش بنیان بودن یک شرکت وجود دارد. از آنجا که در اقتصاد، دو گروه از شرکت‌ها وجود دارند که گروه نخست وابسته به کارگر (labor-intensive) و گروه دیگر وابسته به دانش (knowledge-intensive) است.
طبقه‌بندی شرکت های دانش بنیان
با توجه به نگاه لوونهال، شرکتهای دانش بنیان را می‌توان به شکل ذیل تقسیم‌بندی نمود:
- شرکتهای مبتنی بر مشتری یا مشتری-محور (client-oriented) که از لحاظ تمرکز راهبردی، مشتری‌محور هستند، منابع را به صورت جداگانه کنترل می‌کنند؛ از صنایع نمونه این دسته می‌توان به دفاتر قانونی و دفاتر حسابداری اشاره کرد.
- شرکتهای مسئله-محور یا مبتنی بر حل مسئله (Problem solving-oriented)، که تمرکز راهبردی این شرکت‌ها بر حل مسئله با راه‌کارهای خلاقانه و نوآوری متمرکز است، منابع آن‌ها به صورت تیمی بنا نهاده شده‌است. مثالی برای این دست صنایع: شرکتهای تبلیغاتی، شرکتهای توسعه نرم‌افزاری،
- شرکتهای خروجی-محور یا مبتنی بر خروجی، که تمرکز استراتژیک این شرکت‌ها بر سازگاری و استفاده از راه حل‌های موجود است، منابع اختصاص یافته توسط سازمان، شرکتهای نمونه عبارتند از: شرکتهای مشاوره مدیریت. در رویکرد دیگری، شرکتهای دانش بنیان به شرکتهای خدمات حرفه‌ای و شرکتهای تحقیق و توسعه تقسیم می‌شوند.
در رویکرد دیگر دانش شرکتهای در حال تقسیم به خدمات حرفه‌ای شرکت‌ها و تحقیق و توسعه شرکت.
براي تاسيس يک شرکت یا موسسه دانش بنيان، چه باید کرد؟
شرکت‌ها و موسسات باید بصورت عادي در اداره کل ثبت شرکت‌هاي سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ثبت شوند و در هنگام ثبت، هيچ تفاوتي بين شرکت‌ها وجود ندارد. لذا از ابتدا نمی توان شرکت را به عنوان شرکت و یا موسسه دانش بنیان در اداره کل ثبت شرکت‌ها سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ثبت نمود ، ثبت شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان همانند دیگر شرکت‌ها و موسسات خواهد بود و شرکت متقاضی پس از ثبت شرکت در اداره کل ثبت شرکت‌ها ، به سایت www.daneshbonyan.ir مراجعه کرده و پس از مطالعه آئین نامه ها و قوانین و در صورت دارا بودن شرایط مندرج در آئین نامه در قسمت «مصوبات کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و نظارت بر اجراء»، در سامانه ارزیابی شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان (http://www.reg.daneshbonyan.ir) ثبت نام نمایند.شرکت متقاضی پس از توليد کالاها و خدمات دانش‌بنيان يا ارايه نمونه آزمایشگاهی (براي شرکت‌هاي نوپا)، بر مبناي آيين‌نامه مصوب کارگروه، وارد فرآیند ارزيابي شده و پس از تایید براي يک مدت محدود مي‌توانند از تسهيلات و مزاياي قانونی استفاده کنند و براي تمديد زمان استفاده از مزاياي قانونی، بايد دوباره ارزيابي شوند.
کارگروه ارزیابی و تشخیص موسسات و شرکت های دانش بنیان و نظارت بر اجرا
بر اساس ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات، کارگروهی متشکل از اعضای زیر تشکیل می‌گردد که مسئولیت تدوین حوزه‌های فعالیتهای دانش بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان را به عهده دارد. اعضای این کارگروه عبارتند از:
الف ـ معاون علمی و فناوری رئیس جمهور (رئیس)
ب ـ نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
ج ـ نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
د ـ نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت
ه ـ نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
و- نماینده وزارت جهاد کشاورزی
ز- نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
ح ـ رییس هیات عامل صندوق
ط ـ سه نفر صاحب نظر در حوزه شرکتهای دانش بنیان به پیشنهاد کارگروه و حکم رئیس کارگروه
ی ـ یک نفر صاحب نظر به پیشنهاد اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران و حکم رئیس کارگروه
معیارهای ارزیابی کالاها و خدمات دانش بنیان
شرکتهای متقاضی استفاده از تسهیلات قانون دانش‌بنیان، براساس آیین‌نامه ارزیابی شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان مصوب ۹۶/۱۰/۰۲، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. براساس این آیین‌نامه، نتیجه ارزیابی شرکت متقاضی با توجه به ارزیابی محصولات شرکت تعیین می‌شود. سه معیار اصلی برای ارزیابی محصولات عبارت‌اند از:
الف- مرحله تولید: شرکت محصول خود را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی ساخته باشد. همچنین در صورتی که محصول شرکت بصورت خدمت است، باید اسناد فروش خدمت ارایه شود.
ب- سطح فناوری: لازم است محصول شرکت در حوزه فناوری‌های بالا قرار گیرد، یعنی دانش فنی طراحی محصول، دارای پیچیدگی فنی بالایی باشد.
ج- طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه: لازم است شرکت براساس فعالیتهای تحقیق و توسعه بر روی محصول یا فرآیند/تجهیزات تولید، طراحی قابل توجهی انجام داده باشد. طراحی مذکور، باید براساس یک یا ترکیبی از روشهای زیر، انجام شده باشد:
۱- طراحی داخلی: انجام طراحی مبتنی بر ایده و فعالیتهای تحقیق و توسعه شرکت.
۲- مهندسی معکوس: انجام طراحی براساس فعالیتهای تحقیق و توسعه بر روی مهندسی معکوس محصول شرکتهای دیگر.
۳- انتقال فناوری به همراه ایجاد تغییرات اساسی: شرکت ابتدا دانش فنی را از طریق انتقال فناوری از مجموعه‌های بیرون از شرکت (از طریق خرید لیسانس، خرید تجهیزات، دریافت آموزش از شرکتهای دیگر و…) وارد کرده است، و در ادامه با انجام تحقیق و توسعه و طراحی، موفق به ایجاد تغییرات اساسی در محصول یا فرآیند یا تجهیزات پیچیده تولید، شده است.
ثبت شرکت ایرانیان
جلائیان
